Đánh giá cổ phiếu ngành khoáng sản

DCI, 10/03/2016

Tổng quan Cổ phiếu ngành khai khoáng

Các công ty khoáng sản niêm yết trên thị trường chứng khoán hiện nay được phân chia ra thành 4 nhóm chính: (1) Nhóm ngành đá xây dựng; (2) Titan; (3) Quặng vàng, sắt, đồng, chì, kẽm, thạch anh, đá trắng; (4) Than đá.

Ngành khoáng sản những năm gần đây gặp nhiều khó khăn do các yếu tố như: kinh tế Trung Quốc suy thoái, nhà nước thắt chặt quản lý nhằm tránh tình trạng cạn kiệt tài nguyên. Sự khó khăn đó phản ánh rõ nét ở những doanh nghiệp khai thác khoảng sản xuất khẩu như nhóm 2, nhóm 3 và nhóm 4 với kết quả kinh doanh năm 2015 sụt giảm mạnh cả về doanh thu và lợi nhuận so với năm 2014. Tuy nhiên đối với nhóm 1 lại có kết quả kinh doanh rất khả quan. Cụ thể:

• Nhóm 1: ngành đá xây dựng

Các cổ phiếu trong nhóm ngành này như KSB, NNC, C32, PTB có kết quả kinh doanh năm 2015 rất tốt với doanh thu và lợi nhuận đều tăng trưởng trên 15% so với năm 2014, và liên tục tăng trưởng cao trong những năm gần đây.

Đặc điểm của những doanh nghiệp này là khai thác chế biến đá xây dựng, các mỏ đá tập trung ở vùng Nam Trung Bộ và Đông Nam Bộ. Nền kinh tế Việt Nam có sự phục hồi khá tốt trong những năm gần đây đã giúp cho thị trường bất động sản ấm lên, bên cạnh đó các dự án giao thông lớn được đẩy mạnh đầu tư tại khu vực phía nam như Cao tốc Long Thành – Dầu Giây, Cao tốc TPHCM – Trung Lương và nhiều dự án giao thông khác nên nhu cầu về mặt hàng đá xây dựng tăng cao. Trong khi đó khu vực phía nam chủ yếu là đồng bằng, các mỏ đá sau nhiều năm khai thác đã cạn kiệt nhưng khó có khả năng bù đắp cung từ khu vực Miền Bắc vào do chi phí vận chuyển quá lớn, dẫn đến cầu vượt cung nên giá bán tăng cao đã giúp cho các doanh nghiệp khai thác đá có kết quả kinh doanh rất khả quan.

Nhờ kết quả kinh doanh năm 2015 tốt, EPS của các cổ phiếu ngành này khá cao so với mặt bằng chung của thị trường, trong khi P/E lại ở mức thấp nên đã hút mạnh dòng tiền thời gian vừa qua. Mặc dù thị trường chung không thuận lợi nhưng các cổ phiếu này đều có mức tăng giá khá mạnh và hiện tại đang giao dịch ở vùng đỉnh cao nhất trong vòng 1 năm qua. Điển hình trong số này là cổ phiếu PTB tăng 85% từ mức giá 42.000 đồng vào tháng 10/2015 lên mức 85.500 đồng vào ngày 04/03/2016; KSB tăng 55% từ mức 27.000 đồng lên mức 41.800 đồng và C32 tăng 52% từ 29.000 đồng lên 44.200 đồng.

• Nhóm 2: khai thác và chế biến Titan

Hiện tại có 2 công ty khai thác và chế biến titan niêm yết trên thị trường chứng khoán là CTCP Khoáng sản Bình Định (BMC) và CTCP Công nghiệp Khoán sản Bình Thuận (KSA). Những năm trước đây BMC được coi là cổ phiếu Vua ngành khoáng sản khi liên tục tạo ra những con sóng lớn trên thị trường nhờ kết quả kinh doanh tốt. Tuy nhiên từ năm 2014 đến nay kết quả kinh doanh tụt dốc khi lợi nhuận sau thuế từ mức trên 80 tỷ đồng mỗi năm trước đó xuống chỉ còn 21 tỷ đồng vào năm 2014 và 12 tỷ đồng vào năm 2015. Nguyên nhân khiến lợi nhuận sụt giảm mạnh là do kinh tế Châu Âu và Trung Quốc rơi vào suy thoái khiến nhu cầu về mặt hàng Titan sụt giảm mạnh, kéo theo đó là giá quặng Imenite (titan) giảm từ 185 usd/tấn vào đầu năm 2014 xuống còn 79 usd/tấn vào đầu năm 2016, tương đương mức giảm 57%. Sự sụt giảm mạnh về lợi nhuận đã kéo theo sự sụt giảm mạnh của giá cổ phiếu từ mức giá 40.000 đồng xuống mức 17.500 đồng, tương đương mức giảm 56%.

• Nhóm 3: khai thác chế biến quặng vàng, đồng, chì, thạch anh

Phần lớn các công ty khoáng sản niêm yết trên sàn (KSH, LCM, KHB, DHM, BKC, CMI, BGM ) là khai thác và kinh doanh các loại quặng vàng, bạc, đồng, chì, thạch anh, đá trắng (CaCO3),… đặc thù của những công ty này là khai thác thô và xuất bán sang Trung Quốc nhưng khi nền kinh tế nước này tăng trưởng chậm lại cùng với đó là khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị 02/CT-TTg vào năm 2012 về việc cấm xuất khẩu khoáng sản thô (trừ dầu mỏ và than đá), thêm vào đó là mức thuế tài nguyên được điều chỉnh tăng từ năm 2014 càng khiến các công ty này gặp nhiều khó khăn. Chính vì vậy kết quả kinh doanh của những doanh nghiệp này giảm mạnh trong những năm gần đây và ở mức rất thấp so với quy mô vốn của doanh nghiệp, thậm chí LCM còn bị lỗ 2 năm liên tiếp. Điều đó đã khiến cho các cổ phiếu này giảm mạnh và phần lớn đều giao dịch dưới mệnh giá.

• Nhóm 4: khai thác than đá (NBC, TVD, THT, TCS, TCS, TDN, MDC)

Việt Nam là một trong những quốc gia có trữ lượng than đá lớn nhất Châu Á. Tuy nhiên sau giai đoạn khai thác và xuất khẩu ồ ạt, trữ lượng than đang cạn dần và chúng ta đã phải nhập khẩu than trong những năm gần đây để đảm bảo an ninh năng lượng và nhu cầu tăng cao từ các nhà máy nhiệt điện. Phần lớn các công ty khai thác than hiện nay của Việt Nam sử dụng công nghệ khai thác lộ thiên, chi phí khai thác thấp. Nhưng trữ lượng than lộ thiện đã cạn kiệt buộc những công ty này phải chuyển sang khai thác hầm mỏ có chi phí cao hơn.

Trung Quốc là nước tiêu thụ than đá lớn nhất, tuy nhiên do kinh tế nước này tăng trưởng chậm lại nên nhu cầu sụt giảm, kéo theo đó là giá than thế giới cũng giảm, điều đó đã khiến than nhập khẩu vào Việt Nam tăng mạnh trong những năm gần đây. Chi phí sản khai thác của các doanh nghiệp trong nước tăng lên (khai thác hầm mỏ) nên khả năng cạnh tranh than trong nước kém đi dẫn đến kết quả kinh doanh năm 2015 của các công ty khai thác than sụt giảm mạnh, trong đó Công ty Than Mông Dương (MDC) lỗ tới 101 tỷ đồng.

Quan điểm đầu tư của DCI

Nhìn chung ngành khoáng sản hiện nay vẫn còn gặp nhiều khó khăn do nhu cầu trên thế giới sụt giảm khi nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới là Trung Quốc tăng trưởng chậm, bên cạnh đó thì những cơ chế chính sách mới như tăng thuế tài nguyên và cấm xuất khẩu khoảng sản thô cũng đã khiến các doanh nghiệp trong ngành gặp thêm khó khăn, chỉ những doanh nghiệp có sự đầu tư chiều sâu với tiềm lực tài chính mạnh và công nghệ hiện đại mới có lợi thế cạnh tranh với các đối thủ nước ngoài có ngành công nghiệp khai khoáng phát triển như Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Úc, Indonesia,… Vì vậy triển vọng kinh doanh năm 2016 của các công ty khoáng sản niêm yết sẽ không có nhiều điểm sáng.

Tuy nhiên, đối với các công ty khai thác chế biến đá xây dựng (nhóm 1) do được hưởng lợi từ sự phục hồi của thị trường bất động sản, nhiều công trình giao thông lớn được đầu tư và địa bàn hoạt động thuận lợi nên triển vọng kinh doanh vẫn sẽ tốt. Các công ty này vẫn sẽ duy trì được mức độ tăng trưởng về doanh thu và lợi nhuận trong năm 2016 ở mức trên 10% so với năm 2015. Hiện tại các cổ phiếu trong nhóm này là KSB, C32, NNC và PTB đều đang giao dịch ở mức P/E dưới 8, khá thấp so với mức chung của thị trường, trong khi triển vọng kinh doanh khả quan nên khả năng tìm kiếm lợi nhuận từ sự tăng giá của nhóm cổ phiếu này vẫn khá tốt.