- Chỉ vì thiếu mấy tháng trong thâm niên mà Quốc Anh “trượt vỏ chuối” trong kỳ phong tặng danh hiệu NSND lần này. Anh chua chát bảo: “Thôi xem như là cái máy vi tính phong danh hiệu nó gạt mình ra...”
 

NSƯT Quốc Anh

PV: - Thưa anh, trong danh sách đề nghị xét tặng danh hiệu NSND mà Bộ VHTTDL vừa công bố hôm 3.4 vừa rồi, nhiều người ngạc nhiên vì cả hai nghệ sĩ của Nhà hát chèo Hà Nội là anh và NSƯT Xuân Hinh cùng bị loại, liệu có uẩn khúc gì không?

NSƯT Quốc Anh: - Theo tôi được biết thì ông Hải Anh- Vụ trưởng Vụ Thi đua khen thưởng của Bộ VHTTDL giải thích trên báo thế này: “Trường hợp của nghệ sĩ Xuân Hinh là khi đưa ra Hội đồng bầu chọn thì không đủ phiếu, còn nghệ sĩ Quốc Anh là chưa đủ thời gian công tác trong biên chế tính từ khi được phong tặng danh hiệu NSƯT vào năm 2007”. Đấy, lý do là thế đấy.

PV: - Anh có cảm thấy “tâm phục khẩu phục” cái lý do bị loại vì chưa đủ thời gian công tác này không?

NSƯT Quốc Anh:- Mới đầu tôi cũng thấy ngạc nhiên lắm, nhưng tôi lại nghĩ đến trường hợp của hai ca sĩ Trọng Tấn, Anh Thơ- hai nghệ sĩ góp công làm sống lại dòng nhạc đỏ cũng trượt NSƯT lần này vì chưa đủ số năm công tác trong biên chế nên tôi cũng thấy không có gì là khó hiểu. Trọng Tấn và Anh Thơ cũng bị thiếu mấy tháng thâm niên trong biên chế, lần này hồ sơ của tôi bị loại cũng như thế chứ Huy chương Vàng thì tính đến nay tôi có 10 cái rồi. Tôi tự bảo mình, với cái kiểu giải thích thế này thì xem như ở nước ta, cái máy vi tính phong tặng danh hiệu NSND, NSƯT nó gạt mình ra vì chưa đủ dữ liệu để xét chọn.

Bao nhiêu nghệ sĩ tài năng lão thành như nghệ sĩ Diễm Lộc, Thanh Trầm còn chưa đến lượt, tôi, cũng như Trọng Tấn, Anh Thơ xem như là các “nghệ sĩ thiếu tháng” chưa đủ tuổi để làm NSƯT, NSND đợt này vậy.

PV: - Theo tôi được biết thì trường hợp của anh là lần đầu được đề nghị phong tặng danh hiệu NSND, còn với Xuân Hinh, đây là lần thứ hai được đề nghị mà vẫn trượt. Vừa là đồng nghiệp, vừa là Phó Giám đốc Nhà hát Chèo Hà Nội, anh có muốn nói điều gì?

NSƯT Quốc Anh:- Lần năm 2007, nghệ sĩ Xuân Hinh được đề nghị phong tặng danh hiệu NSND nhưng cuối cùng cũng bị gạt đi, hình như người ta nêu ra có lý do gì đó về chuyện anh ấy diễn hài tục, rồi thì không thường xuyên diễn ở Nhà hát. Tôi cho những lý do đó không phù hợp, vì thà rằng Nhà hát chúng tôi làm đơn khiếu nại nói là ông Xuân Hinh không chịu diễn với anh em là một nhẽ, chúng tôi chẳng có ý kiến gì thì thôi, chẳng qua người ta cứ không ưa nhau, hiềm khích cá nhân là gạt đi. Lần này lại nói là Xuân Hinh không đủ phiếu.

Tôi thì vẫn còn trao đổi bình thường với nhà báo về chuyện này nhé, còn hỏi Xuân Hinh chuyện danh hiệu này ư, anh ấy chỉ có... văng bậy. Anh ấy bảo tôi cóc cần cái danh hiệu NSND, tôi chỉ quan tâm đến hợp đồng đi diễn phục vụ khán giả, đến cát- xê thôi. Gì thì gì tới hai lần đưa lên mà vẫn gạt đi thì cũng là quá đáng trong khi với khán giả, Xuân Hinh tài đến đâu thì ai cũng biết.

NSƯT Quốc Anh

PV:- Tức là theo anh, các ông bà ngồi trong Hội đồng xét tặng danh hiệu đã không thực sự công tâm?

NSƯT Quốc Anh:- Tôi không dám khẳng định điều đó, nhưng họ làm việc quá cứng nhắc, người đủ thâm niên thì bị loại vì chưa đủ huy chương trong khi người ta già rồi, phải nhường cho các thế hệ đàn em, người đủ huy chương thì bị loại vì chưa đủ số năm trong biên chế. Thế là thế nào, thế thì vinh danh cái kiểu gì đây? Tôi nhìn sang bạn bè cùng lứa với tôi, các nghệ sĩ Minh Hằng, Chí Trung, Anh Tú... ở Nhà hát Tuổi trẻ cũng “rụng” NSND đợt này đấy, họ thua kém gì ai, họ có tài năng không, có đóng góp cho nghệ thuật không, sống có văn hóa không, tại sao phải loại họ?

Tôi thường nói thế này, nghệ sĩ ở VN này chỉ hơn ông xe ôm, bà đồng nát có mỗi một chữ “sĩ” thôi, thế thì tiếc cái gì mà không cho nó sĩ? Thà bảo là được cái danh hiệu NSND, NSƯT thì sẽ được tặng kèm một căn hộ chung cư cao cấp vài tỷ bạc thì còn kèn cựa, tranh đua hơn kém, đằng này chỉ là một tấm bằng ghi danh với vài triệu bạc thôi, cư xử thế nào để cho anh em người ta cảm thấy mình còn được trân trọng.

PV:- Nói vậy có phải anh đã hơi...cay cú rồi không?

NSƯT Quốc Anh:- Tôi nói thực nhé, tôi cũng hơi có chút bất bình, nhưng không phải cho riêng tôi, mà cho bao nhiêu các nghệ sĩ bậc thầy đi trước, rồi các anh em cùng thế hệ nên tôi mới nói thẳng thắn như thế. Còn về phần tôi, kể từ khi tôi gặp được vai diễn cụ Nguyễn Trãi, thì tôi đã thấy nên cười khẩy vào mọi nỗi hơn thua ở đời rồi. Cụ Nguyễn Trãi đẹp là thế, sáng vằng vặc như sao Khuê như thế, vì sơn hà xã tắc là thế mà còn bị hàm oan tới tru di tam tộc thì cái thằng tôi này thấm tháp vào đâu.

PV: - Rất nhiều khán giả, từ người nhạy cảm yếu đuối tới người chai sạn phong trần đều đã khóc khi xem anh diễn màn Nguyễn Trãi uống cạn 7 vò rượu trước khi chịu tội chết, anh làm thế nào mà tài thế?

NSƯT Quốc Anh:- Trăm lần diễn vở ấy, tôi đều như được thăng hoa cả trăm lần, nói đúng hơn là tôi có cảm giác như mình được cụ nhập hồn vào vậy. Khi được giao vai này, tôi băn khoăn lắm, vì ngoại hình mình không giống cụ, cụ thấp nhỏ, nho nhã, tôi thì to cao, mặt lại hợp với mấy vai... đểu đểu hơn. Nhưng khi tôi tìm đọc sử liệu về cụ, tôi lên Côn Sơn để thắp hương trong nhà thờ cụ, tôi vẫn còn nhớ lần tôi đứng trước bàn thờ cụ, tự dưng tóc gáy tôi dựng ngược như có một dòng điện chạy qua, tôi nghĩ là tôi sẽ làm thành công vai này.

Tôi nhớ khi uống tới vò thứ 3, Nguyễn Trãi nhớ lại khi gặp bố ở ải Nam Quan trước khi ông bị lưu đày, ông đã khóc và nhắc lại mấy vần thơ: “Con yêu quý chớ xuôi lòng mềm yếu/Gác tình riêng vỗ cánh trở về Nam/Con về đi tận trung là tận hiếu/Đem gươm mài bóng nguyệt dưới khăn tang”. Hay ông uống tới vò thứ 5, ông quỳ xuống tạ ơn những người dân dũng kiệt, da ngựa bọc thây phơi xác chiến trường, những anh hùng đã không tiếc máu xương để đến hôm nay cháu con chung hưởng... Mỗi lần nhắc đến màn diễn ấy, chính bản thân tôi cũng vô cùng xúc động và sung sướng vì mình truyền được cái cảm xúc ấy đến cho khán giả.

PV: - Trở lại chuyện danh hiệu, trượt lần này tức là anh sẽ phải đợi 5 năm nữa mới thành NSND, anh có định chờ đợi tiếp không?

NSƯT Quốc Anh:- Như đã nói lúc nãy, ở ta, không phải Nhà nước, không phải nhân dân phong tặng danh hiệu cho nghệ sĩ mà là máy vi tính phong tặng, thế thì phải chờ nó chứ. Tôi không bao giờ làm đơn khiếu nại hay xin xỏ ai xét lại cho trường hợp của tôi. Tôi ngẫm nhạc sĩ Phạm Tuyên nói là thấm thía nhất, đừng đợi đến lúc người ta tàn tạ rồi mới trao tặng, lúc người ta đang xuân sắc nhất, đang nỗ lực cống hiến nhất thì bỏ qua, đợi đến lúc già nua “hết đát” rồi mới vinh danh thì bẽ bàng lắm.

Còn ca sĩ Trọng Tấn thì bảo: “Phong danh hiệu kiểu này thì chờ mãi rồi cũng đến lượt mình thôi”, ờ thì tôi cũng nghĩ giống Trọng Tấn đấy.

Xin cảm ơn anh!