Trong hội nghị công tác ngành TAND TP.HCM, các tòa quận, huyện cho biết án hành chính còn tồn đọng nhiều bởi thực tiễn giải quyết gặp nhiều khó khăn, vướng mắc...

Theo đại diện TAND quận Gò Vấp (TP.HCM), về mặt tố tụng, hiện nay chưa có quy định cụ thể về thời hạn người bị kiện được sửa đổi hoặc hủy bỏ quyết định hành chính trong quá trình tòa giải quyết án.

Khó từ tố tụng

Đại diện TAND quận Gò Vấp phân tích: Theo Luật Tố tụng hành chính thì trong quá trình giải quyết, người bị kiện có quyền sửa đổi hoặc hủy bỏ quyết định hành chính. Nhưng việc luật và các văn bản hướng dẫn không có quy định cụ thể về thời hạn là không hợp lý. Bởi lẽ khi trao quyền này cho người bị kiện quá lâu sẽ dẫn đến việc thiếu trách nhiệm cũng như không đảm bảo tính nghiêm minh và cản trở việc giải quyết án của tòa. Đây cũng là nguyên nhân làm án tồn ảnh hưởng đến quyền lợi của người khởi kiện.

Theo đại diện TAND quận Gò Vấp, khoản 2 Điều 105 Luật Tố tụng hành chính quy định ngoài đơn khởi kiện, người khởi kiện còn phải nộp kèm tài liệu chứng minh cho yêu cầu của mình là có căn cứ và hợp pháp nhưng đến nay vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể là tài liệu này bao gồm những gì. Điều này gây khó khăn không nhỏ cho người khởi kiện vì trình độ hiểu biết của họ còn hạn chế, khó đánh giá cái nào là chứng cứ cần có và họ cũng không dễ dàng tìm kiếm, thu thập được.

Một khó khăn khác: Khoản 2 Điều 3 Luật Tố tụng hành chính có quy định về hành vi hành chính nhưng hiện nay chưa có hướng dẫn giải thích thế nào là “công vụ, nhiệm vụ” của cán bộ, công chức, dẫn đến việc khó xác định hành vi lạm quyền của cá nhân, cơ quan, tổ chức trong quá trình công tác...

Người dân đợi làm thủ tục khởi kiện tại TAND TP.HCM. Ảnh: HTD

Đại diện TAND quận 9 chia sẻ thêm: Sau khi tòa thụ lý các vụ kiện UBND, phía UBND rất chậm cử người đại diện tham gia tố tụng, làm chậm quá trình giải quyết án. Có những trường hợp phía UBND làm văn bản ủy quyền cho nhiều người cùng tham gia tố tụng nhưng lại không xác định rõ phạm vi ủy quyền của từng người. Việc tham gia tố tụng bắt buộc phải có mặt của tất cả người được ủy quyền, tòa phải tổ chức nhiều buổi đối thoại và nhiều phiên xử phải hoãn vì vắng mặt một trong những người được ủy quyền.

Cạnh đó, không hiếm trường hợp người đại diện tham gia tố tụng của UBND thường xuyên vắng mặt, không đến làm việc theo giấy triệu tập của tòa hoặc không nắm rõ nội dung vụ việc nên không trả lời được. Ngoài ra, trong một số án cần xác định nguồn gốc nhà đất, thời điểm xây nhà..., khi tòa có công văn yêu cầu UBND làm rõ thì thường được trả lời rất chậm, có khi không trả lời...

Đến vướng nội dung

Về nội dung, TAND quận 9 cho biết có khó khăn trong việc giải quyết các án yêu cầu hủy quyết định hành chính để bồi thường lại theo giá thị trường tại thời điểm công bố giá trị bồi thường. Bởi lẽ một số dự án phương án bồi thường duyệt từ năm 2004 nhưng đến năm 2011, 2012 mới ban hành quyết định công bố giá trị bồi thường... Khi giải quyết, tòa rất nhức đầu vì ảnh hưởng đến chính sách bồi thường cả dự án với hàng ngàn người dân.

Một vấn đề khác chưa có hướng dẫn thống nhất là trong các vụ kiện liên quan đến thu hồi, cưỡng chế thu hồi đất mà người khởi kiện không nêu rõ yêu cầu bồi thường hay không cung cấp chứng cứ về thiệt hại thì tòa có thể tách riêng phần bồi thường thiệt hại để giải quyết sau hay không.

Theo đại diện TAND quận Gò Vấp, Luật Tố tụng hành chính chưa có quy định cụ thể về thủ tục khởi kiện đối với người chưa thành niên, người đại diện theo pháp luật bị nhược điểm về thể chất như mù hai mắt, cụt hai tay... Luật chưa quy định nếu một người rơi vào trường hợp bị hạn chế năng lực hành vi dân sự thì tòa thụ lý, giải quyết hay trả đơn kiện.

Đây chính là lỗ hổng của luật, dẫn tới nhiều cách hiểu và vận dụng khác nhau. Đã có vụ án sơ thẩm bị cấp phúc thẩm hủy vì bất đồng quan điểm. Chẳng hạn đầu năm 2013, TAND TP.HCM đã hủy bản án của TAND quận Gò Vấp và đình chỉ vụ án với lý do người khởi kiện chưa đủ điều kiện để kiện hành chính.

Về vấn đề này, bà Vũ Kim Thoa (Chánh Tòa Hành chính TAND TP.HCM) cho rằng nên dựa theo quy định của BLTTDS về nhược điểm về thể chất và hạn chế năng lực hành vi dân sự để xác định người khởi kiện có mất quyền khởi kiện hay không, phạm vi họ có có quyền khởi kiện tới đâu.

Cạnh đó, bà Thoa cũng giải đáp thắc mắc một vướng mắc khá phổ biến mà các tòa quận, huyện đang băn khoăn. Cụ thể là quyết định quản lý đất đai thuộc thẩm quyền ban hành của UBND quận nhưng lại được ban hành dưới hình thức quyết định của chủ tịch UBND, bị người khởi kiện yêu cầu hủy vì ban hành không đúng thẩm quyền. Hiện có hai luồng ý kiến: Một bên bảo chỉ sai về hình thức nên chỉ cần rút kinh nghiệm, một bên bảo đó là sai về thẩm quyền, cần phải hủy quyết định. Theo Tòa Hành chính TAND TP, các tòa không hủy quyết định hành chính dạng trên vì lý do sai thẩm quyền.

HOÀNG YẾN

Chia sẻ Facebook Tweet